Songs of the Greek Underworld / Sketch No 2 • Ρεμπετολογία / Σκίτσο Νο 2

Illustrations for

Elias Petropoulos

Songs of the Greek Underworld

Νο 2

“Rebetis wearing jacket and trousers”

translated by:

Ed Emery

•

Εικονογράφηση για το βιβλίο του

Ηλία Πετρόπουλου

Ρεμπετολογία

“Εικοσιτέσερις παράγραφοι μονότονης φλυαρίας”

Νο 2

“Ο Κουστουμαρισμένος Ρεμπέτης”

μετάφραση:

Ed Emery

•

2000

•

Words about the book

The tradition of rebetika song is at the root of all that is most vibrant and subversive in the popular music of modern Greece. In its origins it is the music of the poor, the dispossessed, the refugees and the migrants who came to Greece from Asia Minor before and after the First World War.

The Greek edition of this book is entitled Rebetology, thus according this musical and social subculture its rightful place in the academic study of Greek culture. Written as a broad-brush introduction to rebetika song, this concise and well-argued hook details the everyday life of the rebetes—who they were, where they came from, how they dressed, their weapons and styles of fighting, their sexual preferences, their culture of hashish and of prison life, all of which form the substance of their songs. Petropoulos flies in the face of traditional Greek academia with his painstaking explanation of how this apparently most Greek of musical cultures has thoroughly cosmopolitan roots; Turkish, Albanian, gypsy and Jewish. By tracing the figure of the rebetes back to the Ottoman empire, he shows how the language and music of rebetika song were imbued with Turkish influences, and how its ethos was one of free love, criminal behaviours and a challenge to established social norms.

Songs of the Greek Underworld is not only a learned and erudite text, accompanied by breakdowns of the rhythms and metric patterns of the different musics and their associated dances, but a salutary reminder of the shared cultural roots of Turkey and Greece. The book includes the text of songs from the tradition, and over ten drawings by A. Kanavakis and 34 photographs.

Words about the author

Elias Petropoulos is a poet, collector of songs, and a determined documenter of the manners and mores of the Greeks. His free-thinking views on sexuality, criminality, drugs and religion have made him anathema to establishment Greece. The publication of Rebetika Songs [Rebetika Traghoudhia] earned him a five-month prison sentence under the Greek Junta in 1968. At the age of 70, living in Paris as a self-willed exile, he is a powerhouse of ethnographic and literary activity. His other books include The Manual of the Good Thief, Holy Hashish:18 Texts on the Underworld, The Social History of the Condom and The Cemeteries of Greece.

•

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Το βιβλίο του Πετρόπουλου βρίσκεται πιο κοντά στη βαθύτερη ουσία της ρεμπέτικης κουλτούρας, χωρίς να επιχειρεί καθόλου να την αναλύσει και πολύ περισσότερο να την εξιδανικεύσει. Χρειάστηκε να περάσει καιρός για να καταλάβω που οφείλεται αυτή η υπεροχή του Πετρόπουλου. Σήμερα νομίζω ότι ξέρω την απάντηση. Αλλά δεν είμαι σίγουρος σε ποια γλώσσα πρέπει να την εκφράσω. Γιατί το βιβλίο του Πετρόπουλου είναι μια από εκείνες τις σπανιότατες περιπτώσεις, όπου η εμπειρική έρευνα και η ποίηση συναντιούνται διατρέχοντας μια terra nova σχεδόν απρόσιτη στη συμβατική γλώσσα. Ο Πετρόπουλος ήταν ο πρώτος που έκανε τα ρεμπέτικα αντικείμενο έρευνας. Όπως όλοι οι πρωτοπόροι, δεν ανακάλυψε απλώς ένα καινούργιο κόσμο, κολυμπώντας κόντρα στο ρεύμα, αλλά και τον συνέλαβε, σχεδόν διαισθητικά, σε όλες του τις διαστάσεις. Υποψιάσθηκε όλα τα μυστικά μονοπάτια του, όλες τις κρυφές γωνιές του, όλα τα μυστήριά του. Και ακριβώς επειδή τον είδε στην ολότητά του, τον περιέγραψε υπαινικτικά μάλλον παρά αναλυτικά. Όσοι ακολούθησαν, κινήθηκαν προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση που υπέδειξε ή υπαινίχθηκε εκείνος. Αλλά οι περισσότεροι έχασαν από τα μάτια τους το όλο. Κι έτσι έχασαν την ουσία αυτού που ερευνούσαν. Ο Πετρόπουλος είναι ένας από τους ελάχιστους εναπομείναντες μάστορες του δοκιμίου. Πολύ λίγοι Έλληνες γράφουν τόσο όμορφα ελληνικά, ώστε ο λόγος τους να ισορροπεί τόσο θαυμαστά ανάμεσα στην ακρίβεια και την κομψότητα, ανάμεσα στην επιστημοσύνη και την καλαισθησία. Πολύ λίγοι ξέρουν να εκθέτουν το θέμα τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρασύρουν τον αναγνώστη τους σ’ ένα γοητευτικό ταξίδι, όπου οι πιο γνώριμες μορφές, τα πιο καθημερινά αντικείμενα αποδείχνονται κρύπτες άγνωστων και εξαίσιων θησαυρών. Το βιβλίο του Πετρόπουλου αποτελεί μέρος της ρεμπέτικης κουλτούρας. Είναι και το ίδιο ένα ιστορικό ντοκουμέντο.

Δημοσθένης Κούρτοβικ

Με εικονογράφηση του Α. Καναβάκη και 34 φωτογραφίες.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Eρευνητής, μελετητής του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας, δημοσιογράφος, φωτογράφος και συλλέκτης. Ήταν ο πρώτος λαογράφος στην Ελλάδα που ασχολήθηκε συστηματικά με το θεωρούμενο ως κοινωνικό περιθώριο, στο πλαίσιο του ευρύτατου γνωστικού αντικειμένου που ο ίδιος αποκαλούσε «λαογραφία του άστεως». Κατέγραψε, ανέλυσε και διέσωσε τεκμήρια για πρόσωπα και πράγματα περιφρονημένα από την κυρίαρχη ιστορική αφήγηση και από τα συντηρητικά ελληνικά πανεπιστήμια του καιρού του. Έζησε από κοντά ρεμπέτες, αλήτες, μάγκες, πόρνες και ομοφυλόφιλους, φυλακισμένους, συμμορίτες και καταδιωκόμενους, αλλά και ποιητές, πεζογράφους, ζωγράφους και καλλιτέχνες που συχνά στάθηκαν αφορμή για άρθρα και βιβλία του.